خانه » دانشنامه » فرآیند بودجه ریزی در ایران

فرآیند بودجه ریزی در ایران

امتیاز شما به این پست !

budje - فرآیند بودجه ریزی در ایران

فرآیند بودجه ریزی در ایران

بودجه سندی است شامل پیش بینی درآمدها و هزینه های عمومی طی یک سال که با قدرت اجرایی مشخص و عملیات معین در جهت رسیدن به اهداف تعیین شده تنظیم می شود. در حقیقت بودجه دولت مهم ترین و اساسی ترین سند در دستگاه مالی و اداری کشور است. بعضی اهداف از کارکردهای بودجه عبارتند از: ارزیابی اهداف، هماهنگ ساختن نظریات، کسب مجوز قانونی برای دولت، ارتباط فعالیت های دولتی و غیردولتی و … است. در این پست مراحل انجام بودجه یا سیکل بودجه یا دوره بودجه برای همه مردم مخصوصاً دانشجویان مدیریت دولتی، حسابداری و … بیان می کنیم .

بودجه از آغاز تا انجام (مراحل، فرآیند و سیکل بودجه ریزی در ایران)

1- مرحله تهيه و تنظيم و پيشنهاد بودجه
2- مرحله تصويب بودجه
3- مرحله اجراي بودجه
4- مرحله نظارت بر بودجه

1-مرحله تهيه و تنظيم و پيشنهاد بودجه

به موجب اصل پنجاه و دوم قانون اساسی بودجه سالانه کل کشور توسط دولت تهیه می شود و برای رسیدگی و تصویب به مجلس شورای اسلامی تصویب می گردد. در اين مرحله شوراي اقتصاد و هدفها و سياستهاي كلي دولت در تنظيم بودجه سالانه را تهيه و رئيس جمهور از طريق بخشنامه بودجه به كليه دستگاههاي دولتي ابلاغ مي كند .
دستگاههاي دولتي بودجه يك سال آينده خود را در قالب اهداف و خط مشي تعيين شده و با رعايت بخشنامه بودجه تنظيم و پيشنهاد مي كنند .
سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور بودجه دستگاههاي دولتي را پس از انجام تعديل لازم در لايحه بودجه كل كشور منظور و براي بررسي به شوراي اقتصاد و هيات وزيران تسليم مي نمايد . تعریف لایحه بودجه عبارتست از : متن پیشنهادی بودجه را که توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تدوین و و پس از تصویب هیأت دولت به مجلس تقدیم می شود لایحه بودجه نام دارد. هيات وزيران لايحه بودجه دستگاههاي دولتي را پس از تاييد در مهلت قانوني به مجلس شوراي اسلامي تقديم مي نمايد . رئيس جمهور هنگام تقديم بودجه , ضمن ارائه گزارش مشروحي رئوس برنامه هاي دولت را به اطلاع نمايندگان مردم مي رساند . بديهي است انجام اين مرحله بر عهده قوه مجريه است.

2-مرحله تصويب بودجه
طبق اصل پنجاه و دوم قانون اساسی، تصویب بودجه ی سالانه کشور از وظایف مجلس شورای اسلامی است. در اين مرحله قوه مقننه رسيدگي بودجه عمومي را كه حاوي برنامه ها , طرحها و فعاليتهاي قوه مجريه در سال آتي است به عهده مي گيرد. لايحه بودجه در كميسيون هاي مختلف مجلس بررسي مي شود و(كميسيون تلفيق اصلي) مسئوليت رسيدگي نهائي را بر عهده مي گيرد.
در اين مرحله هدف , تصويب اعداد و ارقام نيست, بلكه بررسي سياستها و برنامه هاي دولت و توجيهات اقتصادي, اجتماعي, و… اين برنامه ها و سياستها است كه در اعداد و ارقام تجلي يافته است .

3- مرحله اجراي بودجه
پس از به تصویب رسیدن لایحه بودجه در مجلس شورای اسلامی، این لایحه قانون بودجه تبدیل می شود که در تمامی دستگاه های دولتی لازم الاجرا است.  اجراي بودجه شامل كليه مراحلي مي شود كه براي وصول در آمدها و ساير منابع تامين اعتبار از يك طرف و مصرف اعتبارات پيش بيني شده و مصوب از طرف ديگر طي مي گردد. بدين ترتيب اجراي بودجه, شامل تحقق ارقام پيش بيني شده و به عبارت ديگر, وصول درآمدها و پرداخت هزينه ها براي نيل به اهداف معين طبق قوانين و مقررات مربوط است .
مرحله اجراي بودجه خود داراي مراحل فرعي ديگري است, بدين ترتيب كه پس از ابلاغ بودجه, دستگاه هاي دولتي موظفند براي مصرف اعتبارات مصوب, موافقتنامه اي تنظيم و با سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور مبادله نمايند و پس از تخصيص اعتبارات مصوب طي مراحل هفت گانه اي كه شرح آنها خواهد آمد آن را به مصرف برسانند .

4- مرحله كنترل و نظارت بودجه
در تمامی کشورهای جهان مجلس نمایندگان که تصویب کننده بودجه است نظارت کننده بودجه نیز است. در ایران نیز ممجلس شورای اسلامی نظارت کننده بودجه است که این کار را از طریق دیوان محاسبات (اعضای دیوان محاسبات به موجب اصل پنجاه و چهارم و پنجاه و پنجم قانون اساسی توسط مجلس نمایندگان انتخاب می شود.) نظارت بودجه از جهت صحت عمليات اجرايي و انطباق آن با هدفها و برنامه ها نقش مهمي دارد . بودجه ماموريتي است كه قوه مقننه به دولت محول وي كند و بايد به نحوي از درستي انجام اين ماموريت آگاهي يابد.
نظارتي كه مجلس ابتدا از طريق ديوان محاسبات به طور مستقيم و سپس با رسيدگي به گزارش تفريغ بودجه به صورت مستقيم انجام مي دهد در پي اين است كه هم نظارت قضائي و هم نظارت پارلماني محقق شود. از طرف ديگر دستگاه دولت نيز به سبب وسعت فراواني كه دارد بايد اطمينان يابد كه آنچه اعضا در درون اين دستگاه انجام مي دهند در جهت هدفهاي برنامه است, اين نياز نيز لزوم نظارت اداري و عملياتي دولت بر خود و كارشناس را مطرح مي سازد.

منابع : کتاب کلیات اقتصاد سال دوم دبیرستان رشته حسابداری و علوم انسانی

حسابداری و حسابرسی دولتی دکتر اسفندیار ملکیان

نویسنده : ابوالحسن شاهمردانی فیروزجاه

برای دانلود پروژه های آماده اکسل و اکسس، افته خاص و مطالب کمیاب و مقالات ترجمه شده رشته حسابداری کلیک کنید .

15 - تلگرام

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.