مؤسسات رتبه بندی اعتباری (تصمیم گیری در مسائل مالی)
بحث موسسات رتبه بندی اعتباری یک موضوع جذاب در مدیریت مالی و حسابداری است . این موضوع می تواند به عنوان یک موضوع تحقیق برای رشته های حسابداری و مدیریت مالی در مقاطع کارشناسی ، کارشناسی ارشد و دکتری باشد .
رتبه بندي اعتباري عبارت از ارزيابي احتمال پرداخت به موقع تعهدات مالي ناشر است و موسسات رتبه بندي با بررسي و تحليل اطلاعات كسب شده از منابع مختلف در مورد ناشر صنعت وضعيت كلي اقتصاد و ماهيت اوراق بهادار رتبه اوراق را تعيين ميكنند.و بدين ترتيب در كاهش عدم تقارن اطلاعات و ريسك هاي سرمايه گذاري موثرند.
جان مودي نخستين موسسه رتبه بندي اعتباري را با انتشار ليستي از رتبه بندي اوراق راه اهن آمريكا به وجود آورد.از آن زمان تا كنون بيش از 150 موسسه تشكيل شده است كه وظيفه اصلي آنها تعيين احتمال نكول ناشر در ايفاي تعهدات مالي مربوطه ميباشد.
اين رتبه ها ابزار مديريت ريسك سرمايه گذاران و نهادهاي اعتباري محسوب ميشوند ودر اين زمينه نقش به سزايي ايفا ميكنند.
رتبه بندي اعتباري عبارت از ارزيابي احتمال پرداخت به موقع تعهدات مالي ناشر است و موسسات رتبه بندي با بررسي و تحليل اطلاعات كسب شده از منابع مختلف در مورد ناشر صنعت وضعيت كلي اقتصاد و ماهيت اوراق بهادار رتبه اوراق را تعيين ميكنند.و بدين ترتيب در كاهش عدم تقارن اطلاعات و ريسك هاي سرمايه گذاري موثرند.
ذي نفعان رتبه بندي اعتباري
- سرمايه گذاران:موسسات رتبه بندي سبب ميشوند كه سرمايه گذاران درك بهتري از ريسكها و عدم اطمينانها يابند و همچنين سبب كاهش عدم تقارن اطلاعاتي ميشوند.
- ناشران:موسسات رتبه بندي به بهبود قابليت عرضه اوراق بهادار قيمت گذاري صحيح و جلب نظر سرمايه گذاران كمك ميكنند.
- قانون گذاران:موسسات رتبه بندي جهت افزايش كارايي اطلاعاتي حفظ حقوق سرمايه گذاران تشكيل ميشوند.
- انواع موسسات رتبه بندي
- موسسات رتبه بندي از نظر منطقه جغرافيايي حوزه تمركز (صنايع خاص يا عام) و متدولوژي با هم متفاوت هستند كه اين موضوع سبب ايجاد تركيب بسيار متنوعي از موسسات رتبه بندي ميشود.
- نمودار اسلايد بعد موسسات رتبه بندي فعال در دنيا را به تفكيك حوزه جغرافيايي و نوع رتبه بندي آنها نشان ميدهد.
- ارزش هاي چندگانه رتبه بندي اعتباري
- موسسات رتبه بندي اعتباري نظرهاي خود را در قالب مقياس هاي ترتيبي و به صورت حروف نشان ميدهند.رتبه هاي اعتباري در بر گيرنده دامنه اي مشتمل بر سطوح سرمايه گذاري تا سفته بازانانه(يا بنجل) است.اين دسته بندي ها ميان موسسات رتبه بندي اعتباري متفاوت است.همانطور كه در اسلايد بعد نشان داده شده است رتبه بندي هاي اعتباري به سه دسته كلي تقسيم ميشود.
فرآيند رتبه بندي اعتباري
جهت بررسي فرايند رتبه بندي اعتباري ابتدا بايد به بيان تفاوت نمره دهي اعتباري و رتبه بندي اعتباري پرداخت. نمره دهي اعتباري فرايندي است كه طي آن به هر فرد كميتي اختصاص مي يابد كه نشان دهنده برآوردي از عملكرد آتي وي در بازپرداخت تعهدات آتي وي است.در مقابل اين مفهوم رتبه بندي اعتباري وجود دارد كه به دنبال تعيين مقدار ريسك اعتباري يك ناشر يا يك ورقه بهادار است.در فرايند رتبه بندي اعتباري قضاوت افراد نيز دخالت دارد و فرايند رتبه بندي اعتباري وسيع تر از نمره دهي اعتباري ميباشد.
موسسات رتبه بندي اعتباري به منظور دست يابي به يك رتبه اعتباري از اطلاعات عمومي و غير عمومي استفاده ميكنند.اطلاعات عمومي شامل اطلاعات مالي و حسابداري روند تغييرات قيمت اوراق بدهي و سهام شركت اطلاعات كسب شده از بانك مركزي و شرايط فعلي و چشم انداز آتي اقتصاد كلان و اطلاعات بازار مي باشد.اطلاعات غير عمومي شامل توافق نامه هاي اعتباري تملك و عرضه خصوصي اوراق بهادار و پيش بيني چرخه هاي تجاري مربوط به شركت است.
قوانين و مقررات ناظر بر موسسات رتبه بندي آمريكا
بررسي پيشينه و مفهوم NRSRO : نخستين بار در سال 1975 sec از مفهوم NRSRO در قانون خالص سرمايه براي معامله گران/كارگزاران استفاده كرد كه بر اساس آن اين كميسيون ميتوانست با اتكا بر اظهار نظر موسسات رتبه بندي اعتباري ميان اوراق با كيفيت خوب و بد تفاوت قائل شود.
مقررات پيشنهادي آمريكا براي تعريف
2.رتبه اعتباري منحصر به فرد هر ورقه بهادار:يك ناشر براي ابزارهاي مالي مختلفي كه منتشر ميكند درجات اعتباري متفاوتي دريافت ميكند.
3.رتبه بندي اعتباري بر اساس آخرين وضعيت:رتبه منتشر شده توسط يك موسسه اعتباري بطور مستمر بررسي شده و پيوسته به هنگام ميگردند و در صورت لزوم ارتقا يا تنزل مي يابند.
اصل دو: از طرف استفاده كندگان رتبه هاي اعتباري به عنوان يك موسسه معتبر رتبه بندي پذيرفته شده باشد.
1.پذيرش عمومي در بازارهاي مالي:موسسه رتبه بندي اعتباري بدليل آنكه بايد اعتماد افراد را جلب كند لزوما بايد در سطح ملي پذيرفته شده باشد.
2.پوشش محدود NRSRO :براي اينكه يك موسسه رتبه بندي جز NRSRO باشد لزومي ندارد به فعاليت در تمام صنايع و بخش هاي جغرافيايي بپردازد.
اصل سه:براي كسب اطمينان از قابليت اعتماد رتبه هاي اعتباري منتشر شده رويه هايي براي مديريت تضاد بالقوه منافع و جلو گيري از سو استفاده از اطلاعات غيرعمومي بكار رود.
1.ميزان تجربه و آموزش تحليل گران موسسه:كه به توانايي تحليل گر در درك وتجزيه و تحليل اطلاعات مالي مرتبط است.
2.متوسط اوراق مورد بررسي توسط هر تحليل گر:كه به توانايي تحليل گر در نظارت و بررسي مستمر رتبه هاي مورد بررسي توسط وي اشاره دارد.
منابع اطلاعاتي مورد استفاده موسسه در فرايند تجزيه و تحلي اعتباري و نحوه نظارت بر يكپارچگي اطلاعات مورد استفاده در اين فرآيند:كه به اين معني است كه ميزان و كيفيت اطلاعات مورد استفاده بايد خوب باشد.
4.ميزان ارتباط با مديريت شركت ناشر اوراق بهادار:تا ارزيابي نحوه و كيفيت مديريت ناشر اوراق بهادار و و تلاش موسسه براي درك شرايط مالي و عملياتي وي ميسر گردد.
5.ساختار سازماني موسسه:براي حصول اطمينان از استقلال موسسه از شركتي كه رتبه بندي شده است براي جلو گيري از تضاد بالقوه منافع.
6.نحوه شناسايي و برخورد و مقابله با تضاد منافع توسط موسسه.
7.نحوه نظارت موسسه بر اجراي رويه هاي منع سو استفاده از اطلاعات محرمانه و مهم.
8.منابع مالي موسسه:براي بررسي كفايت منابع مالي موسسه براي نظارت مستمر بر ناشران و حفظ استقلال موسسه در تنگناهاي اقتصادي.
مروري بر مقررات مالزي
فرآيند رتبه بندي اعتباري موديز
معيارهاي موسسات رتبه بندي اعتباري
بر اساس آيين نامه مورخ 25 ژانويه 2006 براي به رسميت شناخته شدن موسسات رتبه بندي توسط كميسيون بورس اوراق بهادار شرايط زير الزامي ميباشد:
1.منابع مالي و الزامات سرمايه اي:حداقل منابع سهامداران يك موسسه رتبه بندي بايد ده ميليون رينگيت(معادل 28 ميليارد ريال) باشد.
2.ساختار سهام داري:موسسه بايد از ساختار سهام داري مناسبي بر خوردار باشدتا تضمين كننده استقلال و بي طرفي آن در فرايند رتبه بندي اعتباري باشد.
3.فرآيند و متدولوژي رتبه بندي:موسسه بايد از متدولوژي ها و فرآيندهاي سيستماتيك معيني استفاده كند.متدولوژي هاي رتبه بندي بايد متناسب با نوع اوراق بدهي و صنعتي تعيين شود كه ناشر در آن فعاليت ميكند.
4.شفاف سازي و افشاي اطلاعات:موسسه بايد در راستاي شفاف سازي و افشاي اطلاعات روشها معيارها فرايند رتبه بندي و تعريف خود را از نكول در دسترس عموم قرار دهد.
5.استقلال بيطرفي و تضاد منافع:موسسه اعتباري بايد براي حفظ استقلال و حداقل كردن تاثير تضاد منافع احتمالي سياست و تدابيري را تدوين واجرا كند كه تضاد منافع احتمالي را شناساييحذف يا اداره و افشا كند.
6.نظارت بر اوراق بدهي رتبه بندي شده توسط موسسات رتبه بندي اعتباري:موسسات رتبه بندي بايد نظارت هوشيارانه بر اوراق بدهي رتبه بندي شده داشته باشند و به نحو مقتضي رتبه بندي هاي اعتباري را مورد بازبيني قرار دهند.
7.منابع انساني و متخصصان:موسسه بايد تحليلگراني كه را كه از شرايط لازم براي تخصيص رتبه اعتباري و نظارت بر آنها برخوردارند به تعداد كافي در اختيار داشته باشد.
8.الزامات عملياتي:موسسه رتبه بندي بايد از زير ساخت هاي كافي براي ارائه خدمات معتبر رتبه بندي اوراق بدهي و حفظ كيفيت بالاي فرآيند رتبه بندي برخوردار باشد.
9.حفظ اطلاعات محرمانه:موسسات رتبه بندي اعتباري بايد براي جلوگيري سو استفاده از اطلاعات محرمانه سياست ها و كنترل هاي مقتضي را تدوين نمايد.
10.الزامات مربوط به شايستگي:موسسات رتبه بندي اعتباري و هر فردي كه در آن مشغول بكار است بايد خوشنام و شايسته باشند. 11.پذيرش و اجراي اصول راهبري IOSCO براي موسسات رتبه بندي اعتباري:موسسه رتبه بندي بايد از اصول راهبري IOSCO استفاده و آن را در وب سايت موسسه منتشر كند.در مواردي كه اصول راهبردي موسسه رتبه بندي
اعتباري با اصول راهبردي IOSCO تفاوت دارد موسسه بايد اين اختلاف و علل بروز آنرا بر روي وب سايت موسسه منتشر كند.
براي ارزيابي شايستگي يك شخص بايد درست كاري جديت در كار و كفايت و قدرت تصميم گيري فرد بررسي و تاييد شود.
آشنايي مختصري با شركت موديز
عوامل اصلي در تجزيه وتحليل اوراق قرضه در شركت موديز
عوامل اقتصادي شامل:شرايط اقتصاد داخلي قوانين مالياتي وروند بيكاري و رشد اقتصادي
عوامل مالي شامل:تركيب هزينه ها تركيب درآمدها و ساير نسبت هاي مالي
عوامل مربوط به بدهي شامل:ميزان بدهي ساختار بدهي و نيازهاي سرمايه اي آتي
عوامل مديريتي شامل:توانايي مواجه با مشكلات و توانايي حفظ توازن عمليات مالي.